بررسی رویکرد مخالفان علم بومی/بخش نخست

حجت الاسلام ابراهیم صادقی

بخش نخست این نوشتار به بررسی یکی از موانع نظری بومی سازی می پردازد؛ مانعی که اگر مورد بررسی جدی قرار نگیرد و پاسخ های درخوری به آن داده نشود. به نظر می رسد توان ایجاد دل سردی در جامعه علمی کشور برای همراهی در این زمینه را به راحتی دارد. این مانع نظری چیزی نیست جز نقدهای اساسی که دائماً از طرف مخالفان بومی سازی به رویکردهای بومی سازی می شود. در این نوشتار که بخش نخست آن ارائه می شود در مرحله اول سعی گردیده تا دیدگاه مخالفان علم دینی بیان شود. در مرحله دوم نقدهای مهم آنان بر رویکردهای تولید علم بومی یا تولید علم دینی نشان داده شده و در مرحله سوم به مبانی نقدهای مخالفان پرداخته شده است. هر چه از مرحله یک دور و به مرحله سوم نزدیک تر می شویم نظریات مخالفان به تدریج وضوح بیش تری می یابد. در مرحله آخر که در بخش دوم مقاله ارائه خواهد شد به نقد مبانی پرداخته شده است.

 

 

ضرورت و بایسته‏ های غرب‏شناسی

ضرورت و بایسته‏ های غرب‏شناسی

1. ضرورت شناخت غرب

ضرورت غرب‌شناسی تابع این است که ما از انقلاب اسلامی چه تلقی‌ای داشته باشیم، اهدافش را چه بدانیم و محدوده‌ی مسئوولیت و عملکردش را تا کجا تعریف کنیم.

الف ـ حقیقت و رسالت انقلاب اسلامی

یک تلقی این است که انقلاب اسلامی، حرکت و انفجاری معنوی است که از باطن عالم، اتفاق افتاده و هدفش احیای معنویت در کلّ جامعه‌ی بشری است. این حرکت می‌خواهد دین را وارد عرصه‌ی زندگی بشر نماید، به‌ گونه‌ای که ولایت الهی؛ و به تعبیری معنویت، حیات، نورانیت و... در همه‌ی زوایای زندگی بشر جاری گردد. بر این اساس انقلاب اسلامی به دنبال جهانی‌سازی معنویت، توحید، بندگی خدای متعال و عبودیت است؛ بنابراین دیگر نمی‌توان دین را در یک سلسه‌ آموزه‌های فردی و باطنی که ارتباط با عرصه‌ی حیات اجتماعی بشر نداشته باشد، خلاصه نمود.

طبیعتاً این حرکت اجتماعی با جریان‌هایی در عالم که آن‌ها چنین امری را بر نمی‌تابند، درگیر می‌شود، چون ایده‌ای متفاوت در مقابل ایده‌ی انقلاب اسلامی دارند. به عنوان نمونه، جریان غالب بر غرب در دوران رنسانس، حرکتی کاملاً در نقطه‌ی مقابل این حرکت بوده است.