پژوهشی در فلسفه منطق/ بخش دوم

حجت الاسلام محمد متقیان

 

 

در بخش پیشین، نمایی کلی از فلسفه منطق مختار ارائه شد که در مواجهه با فلسفه منطق مرسوم و موجود مطرح گشته بود. تعریفی که از این دانش عرضه گشت این بود که؛ در نگاه مختار فلسفه منطق علمی است که در آن پیوند میان اصول حاکم بر مسائل منطق با اصول عام هستی شناختی، مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. 

در این بخش، دو لایه اساسی از لایه های پیشینی حاکم بر علم منطق مورد دقت و تأمل قرار می گیرد و نسبت میان آنها با فلسفه منطق مورد نظر تبیین می گردد. دو لایه مورد نظر در این مقام که عبارتند از لایه های معرفت شناسی و انسان شناسی، دو مقوله ای هستند که از بررسی خاستگاه پیدایش و تکوین منطق اصطیاد می گردند و از ضرورت شناسی علم منطق به دست می آیند. 

همه عالمان ناگزیر از انتخاب بر سر دوراهی خدامحوری و انسان مداری هستند

نشست درباره علم دینی به میزبانی بسیج دانشجویی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد. دکتر سعید زیباکلام عضو گروه فلسفه دانشگاه تهران در این نشست به بررسی چگونگی امکان نقش داشتن معارف دینی در تدوین علوم خصوصا علوم اجتماعی و امکان حضور و دخول بینش ها و ارزش های دینی درحوزه های مختلف علوم پرداخت.

 

ابتدا باید گفت معیار تمیز علم از غیر علم قراردادی است و ثانیا معیار قراردادی تمیز، خادم و تابع هدف یا اهدافی است که ما انسانها اعم از عالم یا غیر عالم از تمیز معارف تقلید می کنیم، ثالثاً انتخاب و اخذ اهداف منوط به تصمیم افراد است تصمیمی که بحث و بررسی عقلانی بر نمی تابد و رابعاً اهداف ما به نوبه ی خود مولود و محصول مجموعه ی دو ابعاد از تعلقات و تمنیات ماست. با این اوصاف میخواهم سوال کنم آیا آموزش های انبیاء و اولیای الهی نمی تواند از طریق تقویم، تعلقات و تمنیات ما اهداف را تعیین و تقدیر کند؟ تعلقات و تلقیات که به نوبه ی خود تحت تاثیر آموزش های انبیاء باشد، آیا آن هدف برآمده نمی تواند به ما بگوید کدام معارف را باید از سایرین جدا کرد؟ کاملا قابل تصور است که اندیشمندی با پاسخ منفی تمام سوالات آخر بخش های فوق موافق باشد.

بررسی جایگاه حکومت در فلسفه و فقه

   بررسی جایگاه حکومت در فلسفه و فقه  حجت الاسلام سید محمد مهدی میرباقری

موضوع بحث «جایگاه حکومت در فلسفه و فقه» است. غرض اصلی این است که اگر ما فلسفه را به دید رایج و نظر مصطلح بنگریم آیا می توان از این دید، «حکومت دینی» را قابل تعریف دانست؟ جواب این است که نمی توان بر این اساس، ضرورتی را برای مبتنی بودن ضوابط ادارة حکومت بر پایة تعبد به دین قائل شد. اگر مثلی را تصور کنیم که یک ضلع آنرا حکومت و ضلع دیگرش را فلسفه و حکمت و بالاخره سومین ضلع آن را دین تشکیل دهد. جای این سؤال اساسی پیش می آید که اصولاً چه نسبتی بین این اضلاع وجود دارد؟ آیا حکومت، زیر مجموعة «حکمت» و فلسفه است و یا «دین»؟ همچنین در این فرض باید دید که نسبت بین حکمت و دین چگونه است؟ تمام این مطالب، موضوع اصلی بحث ماست.

پیوند هستی شناسی و مسائل منطق در دانش «فلسفه منطق»

طرحی برای "فلسفه منطق"

پیوند هستی شناسی و مسائل منطق در دانش «فلسفه منطق»

حجت الاسلام محمـد متقیـان

 

در نگاه مختار، فلسفه منطق دانشی است که میان تأملات درجه دوم ناظر برعلم منطق با اصالت ها و مبدأهای هستی شناختی ارتباط برقرار می کند و اینگونه تحلیل می کند که چه نسبتی میان بنیان های هستی شناختی و اصالت های عام فلسفی با اصول حاکم بر مسائل علم منطق برقرار است؟

 

مقدمه 
در دوران کنونی طرحی با عنوان فلسفه منطق ذیل فلسفه های مضاف مطرح شده است که منشأ و خاستگاه آن مغرب زمین می باشد. این طرح با تعریف و تفسیری که در پی خواهد آمد، مدل مرسوم و غالب قرار گرفته است و اساتید و فضلای جامعه علمی کشور نیز همین طرح را بسط و توسعه می دهند. در این نوشتار در پی تشریح طرحی دیگر برخواهیم آمد که از منزلتی دیگر فلسفه منطق را شرح و بیان می کند. ایده جدید در برخی موارد با فلسفه منطق مرسوم اشتراک داشته و در برخی نقاط صدق واحدی پیدا می کنند، لیکن می توان این ایده را در برخی موارد مسیری جدا در فلسفه منطق برشمرد. برای شرح ایده خود ابتدا باید تعریف فلسفه منطق مرسوم را بیان نموده و سپس به شرح مقصود بپردازیم. 

فلسفه یا کلام؛ کدام یک سنگ بنای تمدن است؟

نگاهی متفاوت به تقدم کلام بر فلسفه

(علیرضا شفاه)

در این مقاله آنچه بیش از همه بدیع و خلاف بحث از جایگاه محوری کلام اساسی در «طبقه بندی علوم در عالم اسلام» است و در نتیجه در «تمدن اسلامی» و نیز نگاهی متفاوت، به نسبت اشاعره و متعزله با عالم اسلامی بود. تقریر متفاوت نویسنده از تمایز کلام و فلسفه، در این یادداشت، خواندنی به نظر می رسد.