پنج دام نظام آموزشى غرب

ریکاردو پِتْرِلا [1]

 

 

چکیده:

مدرسه که روزگارى به تنهایى محل رشد اجتماعى افراد بود، امروزه به ویژه در غرب، اعتبار و جایگاه سابقش را از دست مى دهد و اندک اندک تسلیم هوا و هوس هاى بازار کار مى گردد. در جامعه امروز که تکنولوژى هاى جدید حرف اول را مى زنند، دیگر مدرسه به عنوان هسته اصلى قوام اجتماعى مطرح نیست، بلکه به نوعى ابزار براى مشروع سازى تقسیم هاى ناعادلانه اجتماعى محسوب مى شود. وقتى با چنین رویکردى به مدرسه نگاه مى کنیم، نقش این نهاد به عنوان محلى براى ایجاد قوام و پیوند اجتماعى از میان مى رود.

 

امپریالیسم؛ جهانگشایی به سبک مدرن

یکی از پدیده ‌های سیاسی که از قرن نوزدهم وارد قرن بیستم شد، مسئله امپریالیسم می باشد. امپریالیسم که آغازی برای اقدامات استعمارگرانه کشورهای غربی بود، باعث تضعیف عرصه‌ اقتصادی و اجتماعی جوامع مستعمره گشت که هنوز با گذشت قرن‌ها، همچنان آثار و پیامدهای آن به جا مانده است. امپریالیسم پدیده‌ای است که به گسترش نفوذ و تسلط یک کشور در خارج از مرزهای سیاسی‌اش گفته می شود و موجب تضعیف بنیان ‌های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی کشورهای مستعمره می گردد.

کنکاشی در بیانات رهبری در باب سترونی تمدن غربی؛

غرب مدرن؛ از نوزایی تا نازایی

قاطبه‌ی غربیانی که نام فیلسوف را از قرن بیستم به بعد بر خویش نهاده‌اند، استراتژیست‌های تئوریزه‌کردن سلطه‌ی ابرقدرت‌ها بر خلق خدایند. البته ، قلیلی از متفکران غربی که سخنانی شِبه‌متافیزیکی گفته‌اند نیز همان پست‌مدرنیست‌هایی هستند که خیال خام احیای تمدن رو به زوال غربی را در پس عبارات شبه‌فلسفی نشخوار می‌کنند!

سرمایه‌داری و کالایی‌سازی زن + تحلیل

سرمایه‌داری و کالایی‌سازی زن

 

• از جمله مکاتب و رویکردهای اجتماعی که نظریات و دیدگاه‌های مختلفی را به خود معطوف داشته، مکتب طرفدار حقوق زن می‌باشد. جوامع و کشورهای مختلف، هر کدام متناسب با ایدئولوژی و نگرش حاکم بر اجتماع و فرهنگ سرزمین خود، نظرات متفاوتی را در باب حقوق زن بیان داشته‌اند. در واقع مکتب و دیدگاه طرفدار حقوق زن دارای سه شاخصه می باشد: نخستین آنها مربوط به حقوق مدنی زن به عنوان یک شخص است. در این دیدگاه زن به عنوان انسانی بالغ و آزاد مطرح می شود که می‌باید از سلطه مرد رها گردد. دوم رها ساختن او از نظر فکری است. یعنی به قدرت علمی و توانایی ‌های تفکری او توجه شود و سوم شرکت او در مسائل سیاسی است که دخالت و حضور زن در مسائل حکومتی و سیاسی را مطرح می‌سازد. در باب حقوق زن در جامعه، از دوران باستان نظریات متعدد و متناقضی مطرح شده بود.

  ---

حاشیه نشینی مدرن و تأثیرات آن بر سبک زندگی (آسیب‌شناسی مسکن مهر در انطباق با سبک زندگی اسلامی)

آسیب‌شناسی مسکن مهر در انطباق با سبک زندگی اسلامی؛ 

حاشیه نشینی مدرن و تأثیرات آن بر سبک زندگی

متأسفانه محله رفته‌رفته ساختار و کارکرد‌های دیرینه‌ی خود را از دست داده و به «منطقه»، یعنی واحدی که دولت برای اجرای برنامه‌های خود برساخته است، تبدیل شد که این روند در ساخت شهرک‌های مسکن مهر نیز دنبال شد. سؤالی که مطرح است این است که تا چه اندازه معماری این شهرک ها منطبق بر اصول معماری شهر اسلامی است؟

 

 ورود تکنولوژی به عرصه‏ی زندگی شهری، بروز و ظهور خود را در جنبه‏های مختلفی به نمایش می‏گذارد. یکی از این عرصه‏ها، خانه‌سازی و به گونه‏ای وسیع‏تر، می‏تواند ساختن شهرک باشد. بدون شک نوع ساخت‌وساز شهرک‌ها بر شیوه‏ی زندگی اهالی آن‌ها در حوزه‏های مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تأثیرگذار خواهد بود.

 

بنابراین می‌توان این شهرک‌ها را بر اساس قرارگیری ساختمان‌ها در کنار یکدیگر و شهرسازی آن‌ها نیز مورد بررسی قرار داد که برخی از جنبه‌های آن ذکر می‌شود.

 

 انقلاب اسلامی ایران علیه مدرنیته

(به مناسبت 34مین سالگرد پیروزی انقلاب)

 

 

وسعت تحولاتی که انقلاب اسلامی ایران در سال 57 در مقیاس جغرافیایی ایجاد کرد نه تنها خود ایران و کشور های اسلامی را در بر می گرفت بلکه تأثیراتی غیر قابل انکار در اکثر اندیشمندان و انسان های آزاد جهان گذاشت. همچنین مقیاس این تأثیرات در عرصه ی ایدئولوژی و سیاسی جهان شامل فروپاشی جبهه کمونیست شوروی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به نوعی مذهبی بودن تمام انقلاب های بعد از آن است. همین امور موجب شده است تا عده ای از تئوریسین های انقلاب اسلامی، آن را کاملا نقطه مقابل مدرنیته یا همان تمدن مدرن قلمداد کنند.

برای شناخت بیشتر این تقابل و همچنین قضاوت در باره چنین ایده ئی لازم است نگاهی ژرف نگرانه به هر دوی آنها انداخت:

با نگاه به مدرنیته ی رشدیافته از رنسانس، می توان به مادی بودن مبادی، مبانی و نظام غایات این نوع از زیست و تمدن پی برد. به عبارت دیگر اگر نگاهی به ارکان اصلی تمدنی مدرنیته بیندازیم می توانیم دریابیم که مدرنیته هم در بخش تولید اطلاعات و علم از دنیا و محیط خود چه در سطح علوم پایه و چه در سطح علوم کاربردی؛ و هم در بخش توزیع این اطلاعات در جامعه به نحو آموزش و پرورش انسان ها بر اسان اطلاعات بدست آمده؛ و هم در بخش کاربردی و عینی کردن اطلاعات یعنی ایجاد ساختار های اجتماعی اعم از اقتصادی و سیاسی و روابط انسانی ریزتر؛ تماما مادی عمل کرده است و این جهت و رویکرد به زندگی، که نوعی دنیاطلی و زیاده خواهی، انسان محوری و بی دینی است را در تمام این سه رکن اساسی تمدن، جاری کرده است. و به همین دلیل است که تمام تولیدات فکری و ابزاری مدرنیته هماهنگ عمل می کنند و هیچ یک از ساخته های آن تا به حال سبب دینداری بیشتر جوامع مدرن نشده است و بلکه هر چه این تمدن به پیشرفت و توسعه ی تعریف شده خود حرکت کرده بحران معنویت بیشتری را پدید آورده است. از دیگر شاخصه های مدرنیته می توان به تغییر نظام ارزشی جامعه و تحقیر شعار اصلی انبیاء یعنی توحید اشاره کرد.

در مقابل وقتی به انقلاب اسلامی نگاه می کنیم در می یابیم که حرکت مردم ایران دقیقا در هنگامی رخ می دهد که شاه ایران در حال مدرن سازی ایران آنهم به صورت کاملا مبتذل و اجباری بود. مدرنیته ای که شاه در نظر گرفته بود استعماری بود و چون از لایه ی فرهنگی شروع کرده بود به اصطکاک شدیدی با مردم رو به رو شد. انقلاب مردم در واقع برخورد با همین عواقب فرهنگی و دینی بالخصوص و عواقب سیاسی و اقتصادی در درجه دوم بود که آنهم از لوازم مدرن شدن است. همانطور که اشاره شد انقلاب اسلامی سبب فروپاشی بلوک شرق و تزلزل بلوک غرب شد، اما با این حال در چیستی حرکت بعدی انقلاب بین ایرانیان سه دیدگاه شکل گرفت. عده ای ساز غربی شدن از سر تا پا و اصلاح قرائت دینی به نفع مدرنیته را سردادند؛ عده ای هم یک پا این ور و یک پا آن ور تئوری مدرنیته اسلامی را سردادند که هم راحتی و لذایذ مدرنیته را داشته باشیم و هم اخلاق اسلامی را؛ و دیدگاه سومی مطرح شد که همین دیدگاه هم مبنای ادامه ی راه انقلاب توسط رهبر آن قرار گرفت و آن ایجاد تمدن اسلامی برای مقابله و درگیری همه جانبه با تمدن مدرنیته غرب است.

اندیشه تمدن اسلامی، با توجه به نگاه ژرفی که به غرب دارد تمام آن را مردود و غیر قابل استفاده برای شیعیان و تمدن اسلامی می داند چرا که حضور جهت گیری و رویکرد کفرآلود را در تمام اجزاء آن مشاهده می کند. لذا بر طبق این دیدگاه جامعه ی شیعه باید یک ترکیب نو از روابط انسان با انسان و انسان با محیط بر اساس محوریت رابطه ی انسان با خدا شکل داد که ترکیبی کاملا متفاوت از آنچه مدرنیته ساخته است خواهد شد و این تفاوت در تمام ارکان ها و سطوح تمدن از نرم افزارهایی چون علوم پایه و علوم انسانی گرفته تا سخت افزارهایی چون ساختار هدایت قدرت و صنعت و شهرسازی و... همه را در بر می گیرد.

از بایسته های ایجاد تمدن اسلامی می توان به لزوم جامعیت دین، لزوم مدیریت تحقیقات جهت ایجاد نظام تولید و توزیع اطلاعات تا ایجاد ساختار مناصب اجتماعی بر اساس دین و همچنین لزوم تئوریزه کردن مبانی فلسفه و تولید ادبیات اداره در تمامی سطوح اشاره کرد. مضافا ایجاد تمدن اسلامی مطالبه گر تولید تعاریف و معادلات حاکم بر اداره عالم بر پایه دین نیز هست. از این رو باید به تولید فلسفه، روش علوم و روش استنباط بر اساس دین پرداخت.

 

تفصیل مطلب را در ادامه بخوانید ... 

فن آوری در خدمت انسان یا انسان در خدمت فن آوری؟

فن آوری در خدمت انسان یا انسان در خدمت فن آوری؟

ریچارد‌هاینبرگ

چکیده

دراوایل قرن بیستم، ‌تولیدات کارخانه‌ها برای پاسخگویی تقاضای روزافزون مردمی که تا آن موقع بیشتر روستایی و در تولید مواد غذایی خویش خودکفا بودند، مثل قارچ سر بر آوردند.به خاطر همین تقاضای زیاد، تولید کنندگان شروع به تبلیغات وسیع و گسترده برای فروش محصولات خود کردند. کار تلویزیون، دمیدن بر آتش سیری ناپذیر انسان در راستای سیستم کاپیتالیستی مصرف گرایی بود. زنان هم دیگر نقش و کارکرد سابق را نداشتند. آنان هم مصرف کننده دائمی تولیدات و هم کارگران تولید کننده همان محصولات بودند. این گونه بود که محصول جانبی کاپیتالیسم یعنی فمنیسم، با از بین بردن نقش قدیمی و سنتی زنان و جایگزینی آن با مصرف گرایی،‌پا به عرصه وجود گذاشت.

تقریباً همه از این شکایت می‌کنند که وسایل و ابزارهای فن آوری جدید، تبدیل به وسایل اغواکننده‌ای شده‌اند که می‌شود به آنها لقب ساحره‌های مدرن داد. گویی برای انجام هرکاری، به آنها نیاز داریم. آنقدر زندگی را بر خود سخت گرفته ایم که انگار ما ‌ابزاری هستیم که در چنبره خیل عظیم ماشین‌های غیرقابل کنترل گرفتار آمده‌ایم. ما اولین آدم‌هایی نیستیم که این احساس را داریم. نقد فن آوری، تاریخی طولانی دارد. در انگلستان قرن19، «لادایت‌ها» (کارگران مخالف دستگاه‌های جدید صنعتی در قرن نوزدهم و مخالفان فن آوری به معنای عام ) اولین کسانی بودند که صدا و البته تیغ خود را بر روی تأثیرات انسان زدایانه مظاهر فن آوری بلند کردند. همانطور که صنعتی شدن از لامپ‌های برقی گذشته تا هواپیماهای جت و مسواک‌های برقی حاضر، دهه به دهه گسترش یافته است، شتاب بی روح و ماشینی آن، روح انسان های اندیشمند و متفکر را آزرده است. طی قرن گذشته تا به امروز، نویسندگان بی شماری از لویس مامفورد، ژاک الول، ‌ایوان ایلیچ، کرگ پاتریک سال، ‌استفان میلز،‌ کلیس گلندینینگ، ‌جری ماندر، ‌جان ژرژان، دریک یانسن و دیگران، تلاش کرده‌اند تا به نسل جدید بفهمانند، چطور و چرا ما توسط ماشین‌های خود به اسارت گرفته شده ایم و تفکرات خود را مثل برنامه روزانه خود به آنها سپرده ایم.

گفتارهای عاشورایی (13)

مطلب سیزدهم

خطرات ساده انگاری و ساده گرایی در نگاه به دین و تجدد

گفتارهای عاشورایی (12)

مطلب دوازدهم

سبک زندگی مدرن، بزرگترین حجاب عصر ظهور (2)