سقراط، علم و تکنولوژی

سقراط، علم و تکنولوژی1

نویسنده: فرانسیس اُفور2
مترجم: مرتضی بارانی3

چکیده
مقاله حاضر، مشارکتهای سقراط در پیشرفت تفکر و تمدن یونانی و وارد کردن این مشارکتها برای پیشرفت در علم و تکنولوژی معاصر را بررسی می‌کند. امروزه علم و تکنولوژی به جنبههای اساسی زندگی ما نفوذ کرده است، اما توصیههای سقراط مبنی بر همراهی علم و تکنولوژی با اخلاق به وسیله علم معاصر کنار گذاشته شده است. مقاله حاضر استدلال میکند که این موضوع، سرچشمه مشکلات کنونی است که همراه با شاهکارهای علمی مختلف به وجود آمدهاند. این مقاله به این نتیجه میرسد که توجه کردن به توصیههای سقراط، راه مطمئنی برای بخشیدن وجه انسانی به علم و تکنولوژی است که به وسیله آن، علم و تکنولوژی به درستی در جهت خدمت به بشریت قرار خواهند گرفت.
کلیدواژگان
اخلاق، دیالکتیک، تکنولوژی، پیشرفت، ارزش‌های انسانی.

منجى تکنولوژیکال!

نیل پستمن[1]

 

چکیده:

تکنولوژى محصول نگرشى است که وجود نظم و معناى تعالى بخش در آن انکار شده است و لذا کامپیوتر که امروزه نقش اساسى و عظیمى در اداره جوامع انسانى دارد، نه تنها قادر به پاسخگویى معضلات جدى ما نمى باشد، بلکه عملاً باعث تشدید و تقویت ضعف هاى معرفتى و اخلاقى بشر شده است. اشتغال به امر فراگیر و پرهیاهوى اطلاعات، باعث غفلت بشر از توجه به امور مهم و جهت بخش به حیات دنیوى او گردیده است. پستمن در سخنرانى خود در جمع متخصصان کامپیوتر، سعى در متوجه ساختن آن ها به چنین مشکلاتى دارد.

 

ضد ماشینیزم، در هزاره جدید

گفتگو با کیرک پاتریک سیل [1]

 

چکیده:

مخالفت با تکنولوژى در غرب هر روز ابعاد وسیع ترى به خود مى گیرد، چرا که هر روز تبعات و اثرات مخرب آن بیشتر نمایان مى شود. شاید مهم ترین جریان مخالفت با تکنولوژى مدرن از سوى کسانى است که نگران وضعیت محیط زیست مى باشند و لذا در قالب گروه ها و تشکل هاى طرفدار محیط زیست، سعى در مقابله با روند تخریب آن دارند. در این گفت وگو، کیرک پاتریک سیل به عنوان یکى از چهره هاى برجسته این جریان، روند حرکت آن را طى چند دهه گذشته ذکر کرده است و در لابه لاى معرفى هر چه بیشتر این جریان، چشم انداز آن را تا دو دهه آینده که به زعم وى، فروپاشى تقریبا کامل محیط زیست مى باشد، به تصویر کشیده است.

جوزف نای : انقلاب اطلاعات ، فناوری و کاهش قدرت دولت‌های بزرگ

اندیشکده‌ی بلفر /«جوزف نای»

 

انقلاب‌ جهانی اخیر بر پایه‌ی پیشرفت‌های تکنولوژیکی قرار دارد. به طوری که دولت‌های خودکامه در جهان، از تکنولوژی‌های جدید برای کنترل اطلاعات بهره برده‌اند. دومین سالگرد «بهار عربی» در مصر با شورش‌هایی در میدان تحریر برگزار گردیده و بسیاری از ناظران را نگران ساخته که مبادا پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه‌ی سال ۲۰۱۱ آن‌ها، اکنون بر باد رفته باشد.

5 نکته درباره تکنولوژى

گفتوگو با نیل پستمن[1]

 

چکیده:

تحولات فنى و تکنولوژیک با سرعت فزاینده اى در حال شکل گیرى است، اما وقوع این تحولات در عرصه فناورى، هرگز به معنى تأمین آرامش و آسایش بشر نبوده و نه تنها در بسیارى از موارد، معضلات اجتماعى را حل نکرده بلکه آن ها را تشدید نموده است. متن زیر، ترجمه سخنرانى نیل پستمن در کنفرانسى به نام «فناورى جدید و وجود انسان» است که طى آن به بررسى 5 ویژگى تحولات تکنولوژیک مى پردازد.

تکنولوژی و تأثیر آن بر سبک زندگی

 مهندس محمد حسن علیپور؛ مدرس و کارشناس سازمان مدیریت صنعتی و از شاگردان مرحوم سید منیرالدین حسینی الهاشمی در گفتگویی به بیان اثرات تکنولوژی و تأثیر آن بر سبک زندگی پرداخت.

 

 

تحلیل علّی تکنولوژی

تحلیل علّی تکنولوژی

علیرضا شفاه

این مقاله در پی یافتن دریافت هایی درباره تکنولوژی از طریق تحلیل ابزار با توجه  به علل آن است. در طول این بررسی که بر تحلیل رابطه علت غایی و علت صوری  در ابزارهای تکنولوژیک به معنای امروزین آن متمرکز است تلاش می شود به  واسطه کشف حقایقی درباره نحوه محدودیت اختیار انسانی در تعامل با ابزارها  نتایج عملی این بررسی نیز ارایه شود. در این میان از راهی متفاوت با سنت معمول  در فلسفه تکنولوژی نشان داده خواهد شد که جهت داری ابزارهای تکنولوژیک به  چه معنا است. این مقاله می تواند زیرساختی برای بررسی مفهوم خود مختاری  تکنولوژی فراهم آورد.

* * *

   به علاوه، این تحلیل مسئله دیگری را نیز بیان می نماید و آن اینکه صورت که در هر ابزار حافظ و معطوف به غایت است، به آن ابزار جهتی ویژه می دهد. جهت ابزار در صورت خاصی که معطوف به غایت آن است، مقرر شده است. ابزاری که برای لذت یا خشونت ساخته شده، نمی تواند برای هر چیز دیگری به کار رود. با تلوزیون می توان فیلم نگاه کرد، با تلفن می توان مکالمات کوتاه انجام داد و با خودکار می توان نوشت. اما نکته مهم اینجا هست؛ کسی که صورت یک ابزار را به خوبی می شناسد، ممکن است بتواند آن را به همان صورتی که هست یا با تغییر ویژه، در غایات ممکنی به کار بگیرد که علت غایی ابزار نبوده است. کسانی که با چوب کبریت ماکت می سازند، کسانی که با لیوان هایی با مقادیر متفاوت آب و قاشقی که روی آن ها می زنند؛ موسیقی می نوازند و همه کاربردهای نامأنوس، اما موفق و در نتیجه خلاقانه مصادیقی از این مفهوم هستند.

معنای این سخن آن است که با شناخت صورت یک ابزار -که تسلط هر چه بیشتر در وجه شناختی بر ابزار را برای ما فراهم می کند- می توان جهت آن ابزار را تغییر داد. البته این تغییر در جهت ممکن است مستلزم تغییر در صورت اولیه ابزار باشد یا نباشد.

 

لزوم تولید علوم پشتیبان اسلامی برای بسط ایدئولوژی اسلامی در جهت ایجاد سبک زندگی اسلامی

هیچگاه دانش مدرن، تکنولوژی مدرن و هنر مدرن در خدمت فرهنگ اسلام و ایدئولوژی اسلامی برای ایجاد یک سبک زندگی اسلامی قرار نمی‌گیرند!

 

از منظر قرآن سبک زندگی در سه سطح ناظر به رفتار شخصی، زندگی جامعه و تکامل اجتماعی، مورد بررسی قرار می گیرد. سبک زندگی خرد به شیوه هایی گفته می‌شود که به حدود زندگی شخصی انسان‌ها مرتبط هستند. در واقع مجموعه آدابی هستند که فرد در ارتباط با دیگران، در رفتار شخصی و در ارتباط با خداوند متعال باید رعایت کند، این بحث را در دو سطح دیگر هم می‌توان مطرح کرد که گاهی مغفول عنه واقع می‌شوند.

  یکی از غفلت ها این است که همواره سبک زندگی را در حداقل ‌بیینیم و از بحث دوم آن که در مقیاس اجتماعی مطرح است، غافل باشیم. واحد مطالعه در این بخش جامعه است که از طریق دانش‌های اجتماعی پشتیبانی می‌شود نه علومی که واحد مطالعه آن فرد است.

 

ضرورت و بایسته‏ های غرب‏شناسی

ضرورت و بایسته‏ های غرب‏شناسی

1. ضرورت شناخت غرب

ضرورت غرب‌شناسی تابع این است که ما از انقلاب اسلامی چه تلقی‌ای داشته باشیم، اهدافش را چه بدانیم و محدوده‌ی مسئوولیت و عملکردش را تا کجا تعریف کنیم.

الف ـ حقیقت و رسالت انقلاب اسلامی

یک تلقی این است که انقلاب اسلامی، حرکت و انفجاری معنوی است که از باطن عالم، اتفاق افتاده و هدفش احیای معنویت در کلّ جامعه‌ی بشری است. این حرکت می‌خواهد دین را وارد عرصه‌ی زندگی بشر نماید، به‌ گونه‌ای که ولایت الهی؛ و به تعبیری معنویت، حیات، نورانیت و... در همه‌ی زوایای زندگی بشر جاری گردد. بر این اساس انقلاب اسلامی به دنبال جهانی‌سازی معنویت، توحید، بندگی خدای متعال و عبودیت است؛ بنابراین دیگر نمی‌توان دین را در یک سلسه‌ آموزه‌های فردی و باطنی که ارتباط با عرصه‌ی حیات اجتماعی بشر نداشته باشد، خلاصه نمود.

طبیعتاً این حرکت اجتماعی با جریان‌هایی در عالم که آن‌ها چنین امری را بر نمی‌تابند، درگیر می‌شود، چون ایده‌ای متفاوت در مقابل ایده‌ی انقلاب اسلامی دارند. به عنوان نمونه، جریان غالب بر غرب در دوران رنسانس، حرکتی کاملاً در نقطه‌ی مقابل این حرکت بوده است.