سانسور خطرات غذاهاى تغییر یافته ژنتیکى

جو بلیفوس و کارِن چارمن

چکیده:

یکى از محققین عرصه بیوتکنولوژى، طى آزمایش هاى متعددى، به این نتیجه مى رسد که دست کارى ژنتیکى، باعث بروز تغییراتى ناخواسته در محصولات غذایى مى شود که براى پستان داران خطرناک است. این تحقیق، به همراه 6 تحقیق دیگر از این دست، با مخالفت شرکت هاى فعال در زمینه صنعت بیوتکنولوژى، متوقف و نتایج آن ها از طریق شبکه هاى خبرى سانسور گردید.

در سال 1998م، یک محقق به نام آرپاد پوتسایى، اولین تحقیق مستقلى را که از سوى صنایع، تأمین مالى نمى گردید، در مؤسسه تحقیقاتى رووِت Rowett در مورد بررسى آثار غذاهاى تغییریافته ژنتیکى بر روى پستان داران به انجام رساند. هدف از این تحقیق، آن بود که امکان مضر بودن ژن هاى دوخت و دوز شده را براى پستان دارانى که آن ها را مى خورند، بررسى کند. سه محقق دانشگاهى، مسؤولیت ارزش یابى این تحقیق را برعهده داشتند و 3 دانشجو نیز در این تحقیق، با پوتسایى هم کارى مى کردند. نتایج اولیه تحقیق، بسیار شگفت انگیز بود. بر مبناى این یافته ها، نفس دست کارى ژنتیکى مى تواند به سیستم دفاعى و دستگاه گوارش پستان داران صدمه وارد کند.

تحقیق پوتسایى نشان داد که موش هاى صحرایى که با سیب زمینى هاى دستکارىِ ژنتیکى شده، تغذیه شده بودند، دچار اختلالات فیزیکى، گشادى روده کوچک و رشد ضعیف مغزى شده اند. سیب زمینى هاى مذکور به گونه اى مهندسى ژنتیکى شده بودند که داراى ژنى از یک نوع دیگر سیب زمینى باشند. این سیب زمینى ها، حاوى ژن لکتین که تولیدکننده مواد قندى است، بودند. هدف از این تغییر ژنتیکى، مقاوم نمودن این گیاه، در برابر آفت ها بوده است. این عکس العمل نامناسب فقط در گروهى از موش هاى صحرایى یافت شد که از سیب زمینى هاى تغییر یافته ژنتیکى تغذیه شده بودند و گروه کنترل (گروهى دیگر از موش ها که با سیب زمینى هاى سالم تغذیه شده بودند) با این که لکتین را از منبع اصلى آن، بدون دست کارى ژنتیکى تغذیه کرده بودند، رشدى طبیعى داشتند.

این نتایج، مشخص مى کند که عکس العمل هاى نامناسب این حیوانات ناشى از افزودن لکتین نیست، بلکه حاصل از دست کارى ژنتیکى مى باشد. پوتسایى در این زمینه مى گوید: «همه موادى که از تغییر ژنتیکى به دست مى آیند و امروزه در دسترس هستند، از همین فن آورى استفاده مى کنند و اگر مشکلى وجود دارد، به سیب زمینى محدود نخواهد شد، بلکه احتمالاً همه غذاهاى تغییر یافته ژنتیکى را در بر مى گیرد.»

در سال 1998م، پوتسایى در برنامه «جهان در عمل»، از تلویزیون انگلستان ظاهر شد و گزارشى را از یافته هاى تحقیق خود ارائه کرد. رئیس مؤسسه رووت، آقاى فیلیپ جیمز، براى پایان دادن به جنجال هاى حاصل از این مصاحبه تلویزیونى، وجود چنین تحقیقى را انکار کرد، حال آن که خود او مصاحبه پوتسایى را با تلویزیون تأیید کرده بود. پس از این حادثه، او پوتسایى را اخراج و تیم تحقیقاتى او را منحل کرد، اطلاعات به دست آمده از تحقیقات پوتسایى را توقیف نموده و 6 تحقیق دیگر را نیز که در این زمینه فعالیت داشتند، متوقف نمود. بعدها معلوم شد که شرکت مونسانتو، که یکى از شرکت هاى اصلى آمریکایىِ فعال در زمینه بیوتکنولوژى است، پیش از مصاحبه پوتسایى و اخراج بعدى او، 224 هزار دلار به مؤسسه رووِت کمک کرده است.

شواهدى در مورد قابل قبول بودن تحقیقات پوتسایى بعدها به دست آمد. تحقیقى که جیمز مدعى عدم وجود آن بود، در یک رسیدگى داخلى به مؤسسه، یافت شد. پس از آن لاسنت (یکى از نشریات معتبر پزشکى بریتانیا) یکى از نوشته هاى پوتسایى را در حمایت از تحقیقاتش منتشر کرد. شایان ذکر است که مؤسسات خبرىِ با پوشش وسیع، از قبیل: ایندیپندنت، هرالد، تایمز، گاردین و واشنگتن پست، این خبر را سانسور کردند و وال استریت ژورنال با درج خبر «حمله سیب زمینى هاى کشنده» تلاش کرد که این خبر را غیرواقعى نشان دهد. پس از مدتى، پرنس چارلز، در سایت اینترنتى خود، سالم بودن غذاهاى تغییر یافته ژنتیکى را زیر سؤال برد و با پوتسایى متحد شد. چارلز با نوشتن مقاله اى در «دیلى میل» نگرانى خود را از فقدان آزمایش هاى تحقیقاتى اولیه در مورد سلامتى این غذاها بیان داشت.

پیش از آن، در سال 1992م، سازمان غذا و داروى ایالات متحده (FDA)، اعلام داشته بود که غذاهاى تغییر یافته ژنتیکى در اکثر موارد «مشابه و یا اساسا شبیه به مواد اولیه موجود در غذاهاى عادى» هستند؛ از این رو پیش از ورود به بازار مصرف، نیازمند آزمایش هاى سلامتى ویژه نیستند. این سیاستِ FDA باعث کنار گذاشته شدن مقررات دیرینه اى شد که از شرکت ها مى خواست که سلامتى محصول خود را به اثبات برسانند. ربکا گلدبرگ از سازمان دفاع زیست محطیى مى گوید: «سیاست FDAدر این زمینه، قویا از تولیدکنندگان غذا به بهاى به خطر انداختن حمایت از مصرف کننده پشتیبانى مى کند.»

بن لیلیستون، که نویسنده اى در این زمینه است، مى افزاید: «در حال حاضر، هیچ تحقیق مستقل و یا با تأمین مالى دولتى، وجود ندارد که اثر غذاهاى تغییر یافته ژنتیکى را بر پستان داران آزمایش کند.» پوتسایى در گزارش خود در نشریه لانست مى نویسد: «تجاربى از این دست باید تکرار شوند، من از به عهده گرفتن این مسؤولیت استقبال مى کنم، این ما نبودیم که تحقیقات را متوقف کردیم.»

بن لیستون در این زمینه مى نویسد: «در ایالات متحده، غذاهاى تغییر یافته ژنتیکى به آرامى و مخفیانه وارد بازار شدند؛ اکثر آمریکایى ها چیز زیادى در مورد این روش کاملاً جدیدِ تولید غذا نمى دانند و نیز در مورد خطرات احتمالى این غذاها چیز کم ترى مى دانند. به طور معمول، دستگاه هاى آمریکایى مسؤول در زمینه حفاظت از محیط زیست و سلامتى انسان ها، در این زمینه، بسیار سخت گیر هستند، اما در این مورد، یعنى ورود غذاهاى تغییر یافته ژنتیکى به بازار، قواعد کاملاً نادیده گرفته شد.»

این تحقیق، در آغاز یک سال پر آشوب براى صنایع بیوتکنولوژى منتشر شد. براى اولین بار در طول تاریخِ غذاهاى تغییر یافته ژنتیکى، ما شاهد کاهش تولید این محصولات بودیم. در اثر انتقادات داخلى و بین المللى، FDA اعلام نمود که مقررات جدیدى در این زمینه وضع مى کند. شاید مهم ترین حادثه این سال، آلوده نمودن محصولات غذایى به ذرت تغییر یافته ژنتیکى بود. این ذرت ها براى مصارف حیوانى تجویز شده بود و به علت خطر ایجاد بیمارى هاى ناشى از حساسیت، استفاده از آن ها در غذاهاى انسانى ممنوع بود. کشف این نوع ذرت توسط اتحادیه اى از گروه هاى طرفدار این امر، منجر به بازگرداندن 300 نوع از محصولات و دادخواست هایى فراوان از سوى جامعه کشاورزان و نیز کاهش صادرات به بازارهایى اساسى مانند ژاپن گردید. این مسأله حتى سیستم قانونى ایالات متحده را نیز زیر سؤال برد، تا جایى که تا پایان سال 2000م چندین قانون در کنگره، در مورد تحولات اساسى در آژانس هاى نظارتى ایالات متحده بر چنین محصولاتى، پیشنهاد گردید.

سال گذشته، شاهد تحولاتى اساسى در جامعه کشاورزى بر سر محصولات تغییر یافته ژنتیکى بوده ایم. کشاورزان در حال حاضر، نگران قابلیت اعتماد، بازار فروش و گرده افشانى اتفاقى این محصولات هستند. قیمت بذرهاى اصلاح شده در اثر آزمایش هاى مهندسى ژنتیکى و... افزایش یافته است و حتى شرکت هایى چون «آرچردانیل میدلند» به کشاورزان در مورد تولید محصولات مهندسى ژنتیکى هشدار داده اند و به طور کلى، بخش مواد غذایى، نگران اثر این محصولات بر توان صادرات ما هستند.

جریان کلى رسانه ها به طور مداوم پشت جبهه داستان محصولات تغییر یافته ژنتیکى را بر عهده داشته اند. این رسانه ها در اطلاع رسانى نسبت به آخرین دست آوردهاى علمى صنایع بیوتکنولوژى و گزارش هایى که قویا تضمین هاى تکنولوژیک را براى این محصولات ارائه مى دهد، سریع عمل مى کنند، اما ناتوانى ادارات نظارتى ایالات متحده در هم گامى با خطرات منحصر به فرد غذاهاى بیوتکنولوژیک را نادیده مى گیرند. هر چند مسئله بذرهاى ذرت، پوشش خبرى خوبى یافت، اما گزارش هاى اندکى به علت اصلى و زیربنایى این ماجرا پرداخت.

منبع: www.projectcensored

منبع: سیاحت غرب شماره سوم