پژوهشی در فلسفه منطق/ بخش دوم

حجت الاسلام محمد متقیان

 

 

در بخش پیشین، نمایی کلی از فلسفه منطق مختار ارائه شد که در مواجهه با فلسفه منطق مرسوم و موجود مطرح گشته بود. تعریفی که از این دانش عرضه گشت این بود که؛ در نگاه مختار فلسفه منطق علمی است که در آن پیوند میان اصول حاکم بر مسائل منطق با اصول عام هستی شناختی، مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. 

در این بخش، دو لایه اساسی از لایه های پیشینی حاکم بر علم منطق مورد دقت و تأمل قرار می گیرد و نسبت میان آنها با فلسفه منطق مورد نظر تبیین می گردد. دو لایه مورد نظر در این مقام که عبارتند از لایه های معرفت شناسی و انسان شناسی، دو مقوله ای هستند که از بررسی خاستگاه پیدایش و تکوین منطق اصطیاد می گردند و از ضرورت شناسی علم منطق به دست می آیند. 

بحثی پیرامون «عقل، استدلال و عقلانیت»

 دکتر سعید زیبا کلام

 

هنگامی که ما می‌گوییم: «من با این استدلال شما قانع یا متقاعد شدم.» و یا «من با این استدلال شما ترغیب شدم.»، آیا مراد این است که استدلال شما ـــ یعنی دلایلی که شما اقامه کرده‌اید ـــ دارای ممیزاتی است که هر کس آنها را بشنود یا بخواند قانع(متقاعد) یا ترغیب می‌شود؟ به عبارتی دیگر، آیا ما باید از قانع(متقاعد)کنندگی یا ترغیب‌کنندگی استدلال‌ها و میزان آن پرسش کنیم؟ در این صورت، آیا تاکنون در مناقشات فلسفی و یا مباحثات و مناظرات نظری در خانواده علوم اجتماعی مشاهده کرده‌ایم که استدلالی توانسته باشد اولاً، همه مباحثین و مناظرین موضوع مناقشه را قانع(متقاعد) یا ترغیب کرده باشد؟ و ثانیاً، به یک میزان قانع و ترغیب کرده باشد؟