رهروان اندیشه انقلاب اسلامی

مطلب نهم

عناصر سهیم در ایجاد بصیرت و راه یابی به آستان ظهور (1)

مقدمه 

گفته شد که انتظار فرج که افضل اعمال امت است، عملی در عرض سایر اعمال مانند نماز خواندن و روزه گرفتن نیست، بلکه یک رویکرد به دوره ظهور است که همه ساحت های زندگی انسان را تحت تأثیر قرار می دهد، از نماز و روزه گرفته تا اندیشه ورزی تا جامعه پردازی و حکومت داری و تمدن سازی، همه و همه معطوف به عصر ظهور می باشد. این انتظار صرفاً احتراز و اجتناب از حکومت های طاغوت نیست - هرچند کفر و اعراض از ولایت آنها، بخشی از انتظار است - بلکه انتظار از طریق یک درگیری تمام عیار واقع می شود. به تعبیر دیگر جریان انتظار یک جریان درگیری تمام عیار بین جبهه حق با باطل در عرصه های مخلتف سیاست، فرهنگ و اقتصاد است. این درگیری همه جانبه بی امان و تعطیل ناپذیر است و سرانجام باید به غلبه جبهه حق و یا باطل بیانجامد. بر اساس اندیشه الهی، جبهه پیروز جبهه حق خواهد بود که دنبال تحقق توحید و یکتا پرستی در برابر دنیاپرستی است.

حاصل این درگیری از یک زاویه، تهذیب و ارتقا بصیرت جبهه حق برای پذیرش توحید و ولایت حقه است. آنچه که شرط اصلی تنزل و تجلی ولایت حقه و یا آنچه که دراین درگیری مهم است، آماده شدن ما برای پذیرش و تجلی ولایت حقه است. بنابراین علاوه بر آن دو مرحله قبل، انتظار و تحقق ظهور به یک جریان سازنده مستمر نیاز دارد تا از این طریق، جامعه شیعه را در دل این درگیری مستمر آبدیده کند. نکته مهم همین است که اساساً سازندگی – بویژه سازندگی اخلاقی- در همین نبرد اتفاق می افتد. نمونه بارز آن درگیری، مبارزه ای بود که حضرت امام (ره) با جبهه کفر طراحی کردند. حاصل این درگیری، پرورش انسانهایی به ظاهر ساده و معمولی بود که برخی از آنها از خواص و اولیاء الهی بودند. اساساً انسانها در درگیری ساخته می شوند. و لذا خداوند متعال یک درگیری مستمر و بی امان را در عالم قرار داده است. نمونه قرآن جنگ احد است فرمود این ابتلاء الهی برای این است که « لِیبْتَلِی اللَّهُ مَا فِی صُدُورِکُمْ وَ لِیمَحِّصَ مَا فِی قُلُوبِکُمْ ». تا آنچه در سینه هایتان است را مورد آزمایش قرار می دهیم و تا قلب هایتان را خالص گردانیم.

پس رویکرد حاکم بر جامعه شیعه، رویکرد انتظار بوده است. منتهی هرچه به سمت عصر ظهور نزدیک می شویم، این رویکرد می بایست جدی تر و فعال تر شود.

عناصر مختلفی بر رویکرد ما به عصر ظهور و توجه به وجود مقدس امام زمان نقش دارد که به اجمال به آنها می پردازیم.

ـ نقش ابتلائات الهی در ارتقاء تعلقات و حرکت به سوی ظهور

از مهمترین اموری که در تهذیب، پرورش و ارتقاء تعلقات ما اثر گذار است، ابتلائات الهی است « وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ » این تدبیر و ربوبیت ماست که شما را تربیت می کنیم و قدم به قدم به سمت توحید می بریم. چگونه؟ « وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ » ما با ابتلاء به خوف و گرسنگی، فضای نا امن برای شما درست می کنیم. منتها این ناامنی مقدمه رسیدن به امنیت برتر است. ما وقتی که با تکیه با امکانات (بت ها) و غفلت از خدا به امنیت می رسیم، این امنیت نمی تواند امنیتی مستقر و پایدار باشد. او کهرب العالمین است، این بت ها و این امنیت ها را می شکند تا زیر پای ما را خالی کنند. این کار برای ترساندن ما نیست بلکه برای این است که بفهمیم اینجا ساحل نیست و باید رو به ساحل برویم با بت ها که نمی شود به امنیت رسید!

رعبی که از شکستن بت ها پیدا می شود، مقدمه اتکا به خدای متعال و رو آوردن به حضرت و رسیدن به توحید است. همان چیزی که امام صادق (ع) به سائل فرمود. سائل به حضرت عرض کرد که خدا را به گونه ای برای من توصیف کن که گرفتار تعارض های نظری نشوم. حضرت پرسید: آیا کشتی سوار شده ای؟ عرض کرد بله. آیا کشتی شکست؟ بله. آیا یادت هست که چه اتفاقی افتاد که از همه مأیوس شدی؟ بله. آیا وقتی مأیوس شدی، حضور یک قادر توانا و محیط را احساس کردی؟ گفت: بله. حضرت فرمود: همان خداست.

مهم این است که ما توجه کنیم، ریشه ترس و ناامنی و برعکس آرامش و امنیت چیست. پس از انقلاب اسلامی، جامعه شیعی در صحنه های سخت که دشمن فراهم آورده دچار خوف و ناامنی نشده و این نشانه صلابت ایمان جامعه ماست.

« وَلَایةُ عَلِی بْنِ أَبِی طَالِبٍ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی » البته گاه ممکن است بخشی از جامعه دچار نگرانی و اضطراب شود مانند همین حادثه «تحریم» این همان « وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ » است. وقتی به غرب و دشمنان اسلام تکیه می کنیم و با تکیه به آنها زندگی می کنیم، خداوند متعال باید ما را بترساند و ما را باید در شرایطی قرار بدهد که از آنها جدا شویم. طبیعی است که گرفتن تعلقات و جدایی همراه با رعب و وحشت خواهد بود.

چه کسی می تواند در بلای الهی پایدار بماند و عبور کند؟ کسی که « الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعونَ »؛ یعنی به تعلق برتر نایل می گردد. به تعبیر دیگر تعلق با حضرت باعث می شود انسان از این تعلقات کوچک عبور کند که فلسفه امتحانات و ابتلائات است.

ماجرای عصر ظهور نیز همین است که رو آوردن به ولی خدا و تحمل و ولایت او، نیازمند عبور از تعلقات فراوانی است. عبور از این تعلقات هم جز از بستر ابتلائات الهی ممکن نیست. از آن طرف نقشه شیطان هم این است که فضای جامعه را به تعلقات مادی آلوده کند تا زمینه تحمل ولایت حق سلب شود.

ـ آمادگی ورود به عصر ظهور با عظمت پیدا کردن بلای عاشورا

این نکته بسیار حائز اهمیت است که آنچه جامعه شیعه را از ظلمات تاریخی اولیای طاغوت عبور می دهد و برای جامعه در حرکت به سمت عصر ظهور یک معبر امن فراهم می کند، بلای اولیاء الهی بر محور عاشورا است. بلای عاشورا آن بلای عظیمی است که اهل بیت (ع) تحمل کرده اند تا جامعه شیعه را به سمت عصر ظهور سیر بدهند. لذا یکی از راههای عبور ظلمات جبهه باطل و حجاب تجدّد، احیاء و بسط حقیقت عاشورا است. مدخل ورود به صحنه عاشورا، بُکاء و تحوّل عاطفی است. این تحول در انسان، مبدأ شکل گیری بصیرت نسبت به شناخت جبهه تاریخی حق و باطل می گردد. اینجا است که انسان به موضع گیری و لعن و برائت، درگیری و استقامت و بالاخره خونخواهی و ثبات قدم در رکاب ولی خدا می رسد؛ چرا که بلای عاشورا محل ظهور و تجلی محبت الهی است؛ چنانچه جناب ابراهیم خلیل (ع) در پرتو ابتلاء، به بلای عاشورا و به آن جذبه مخصوص الهی رسید؛ « وَفَدَیْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ ».

لذا جامعه با ورود به عاشورا و وقوف در آن، آمادگی ورود به عصر ظهور را پیدا می کند. چنانچه بر اساس زیارت عاشورا صف جبهه امام زمان (ع) با عاشورا تأمین می شوند « فَاَسئلُ اللهَ الَّذی اَکرَمَ مَقامَکَ وَ اَکْرَمَنی اَنْ یَرزُقَنی طَلَبَ ثارِکَ مَعَ اِمامٍ مَنصُورٍ »؛ یعنی جامعه شیعه از طریق عاشورا به خونخواهی می رسد و در لشکر امام زمان (ع) حضور پیدا می کند. کسی ملحق به جبهه امام زمان می شود که بلاء عاشورا در قلب او چنان عظمت پیدا کند که همه عرصه های حیات او را فرا بگیرد.